Dag 45: Laatste volledige dag in Santiago de Compostela.

Dag 45: Maandag 11 september 2007. Temperatuur 18 tot 29 graden Celsius. Echt de laatste (vakantie-/geniet-)dag in Santiago de Compostela. Om 05.30 uur ben ik weer wakker en probeer vervolgens weer in slaap te komen, echter zonder het gewenste resultaat. Rond 07.30 uur opgestaan, gedoucht en mijn bagage verzendklaar gemaakt. Om 15.30 uur hebben we een afspraak bij Soetens Fietsvervoer om de fietsen en bagage in te leveren. Met de pensionbaas maken we de afspraak dat we om 15.00 uur onze fietsen uit de berging kunnen halen. Ik zal echter weer aan de bak moeten om bij een bank geld te scoren met mijn VISA-kaart. Nu is Santiago vergeven van de geldautomaten, maar geen van die (oude) apparaten "communiceert" met de chip van mijn relatief nieuwe VISA-kaart. Bij het transportbedrijf is er nog geen mogelijkheid om te pinnen, dus ik moet over cash-geld beschikken. Bij diverse banken weigerde men mij te helpen ondanks het VISA-logo op de deur, maar bij de vijfde poging en na mijn verhaal te hebben uitgelegd, kon ik op de oude wijze geld opnemen. Het betrof de bank "La Caixa", waar ik door een Spaanse jongedame op een zeer correcte wijze werd geholpen. Ze overhandigde me zelfs haar visite-kaartje, haar naam is Carolina Castro Marina (Spaanser kan dus niet). Ik probeer nogmaals/wederom telefonisch kontakt te leggen met de helpdesk van VISA Nederland in Diemen, maar een wachttijd van 15 minuten is mij te gortig en dus te duur. De totale exercitie om geld te kunnen opnemen kostte mij dus ongeveer 2,5 uur. Probleem opgelost en ik kan vooruit. Logischerwijze is dat Nic zijn eigen weg is gegaan deze morgen en dat ga ik ook doen de rest van de dag. Eerst bel ik nog met Alice om te horen hoe het weer zal zijn in Eindhoven op het moment van thuiskomst. Bewolkt en 19 graden Celsius. Ik ga maar eerst wat drinken en daarna loop ik nog naar de voor mij mooiste plekjes, die ik in Santiago de Compostela de afgelopen week heb leren kennen. Ik ontmoet de in het zwart geklede jazzgitarist (http://www.jazzmanencompostela.es/).

Ik maak een praatje met hem en vraag hem hoe het leven als straatmuzikant is. Hij blijkt al 9 jaar in Santiago dagelijks op te treden. Hij vertelt, dat hij er goed van kan leven en het optreden op straat levert hem ook leuke andere snabbels op, feesten en partijen maar bijzonder genoeg ook uitvaarten, vertelt hij. Van origine is hij een Peruaan. Speelt bijzonder mooi. Hij vraagt mij of ik wellicht een verzoeknummer heb. Het eerste wat bij mij naar boven komt is:

"De Bolero van Ravel"

Meteen speelt hij speciaal voor mij zijn jazzy improvisatie-uitvoering van de Bolero. Ik ben blij verrast en het is dus gewoonweg geweldig, dat zoiets je kan overkomen. Ik doneer wat Euro's en maak van de muzikant wat foto's. In het nabij gelegen café met terras neem ik een biertje. De bediende vraagt me of ik het biertje binnen of buiten ga drinken. Op mijn vraag vervolgens of dat iets uitmaakt legt ze met behulp van een Engels sprekende man uit, dat als je overdag een biertje koopt en dat binnen opdrinkt dan kost dat 1,50 Euro en buiten op het terras 1,75 Euro. Hetzelfde biertje kost 's avonds respectievelijk 2,00 Euro en 2.25 Euro. De meerprijs of zoals je wilt het verschil is voor de lopende ober, zo vertelt ze mij. Opmerkelijk denk ik dus, 's lands wijs 's lands eer. Op mijn verdere zwerftocht door de stad ontmoet ik het Zwitsers echtpaar, waar we in Ruitelán kennis mee hebben gemaakt. Ze zijn vanmorgen te voet aangekomen en lopen de komende dagen nog op en neer naar Fisterra (ongeveer 200 kilometer vise versa) alvorens ze hun getuigschrift gaan ophalen. We praten over hun ervaringen en ze vinden Santiago erg commercieel. Wat dat betreft ervaren ze hun aankomst als een anti-climax. Qua oude gebouwen en cultuur is het voor hen een hoogtepunt en dat standpunt kan ik met hen geheel delen. Ze zijn erg blij dat ze de Camino zonder fysieke en/of andere ongemakken hebben mogen voltooien tot zover. Ik wens ze sterkte en neem afscheid van hen. Op mijn gemak slenter ik verder richting pension, het is bijna 15.00 uur. Nic is ook net binnen en is op bed ingedommeld. We pakken onze bagage en brengen die naar de kelder. De pensionbaas is ons daarbij zeer behulpzaam. We bepakken onze fietsen en rijden vervolgens naar het vervoersbedrijf. Vanaf 15.45 uur tot 16.30 uur wachten we op de medewerker. Hij is te laat. We leveren vervolgens de fietsen en de bagage in en vullen de nodige papieren in. Per persoon betalen we 178,50 Euro voor het transport van de fiets/bagage (incl. verzekering), met de garantie dat deze binnen 14 dagen op postcode thuis worden gebracht. (NB.: Mijn fiets en bagage maandagmiddag gebracht en deze werd op de vrijdagmiddag erna om 13.30 uur thuis, in Veldhoven afgeleverd. Prima service, geen problemen en ook geen enkele schade). Nic stelt vervolgens voor in het restaurant van gisteren ons "laatste avondmaal" te nemen. Ik stem daarmee in, maar ik bedenk mee ook, dat het wellicht te vroeg is!! Blijkt helemaal te kloppen en je kan alleen tot 15.00 uur een dagmenu bestellen en dan vanaf 19.00 uur alleen maar à la carte eten. Jammer dus!! Een eindje verder, een ander restaurant gevonden, waar we van een lekkere maaltijd genieten. Het restaurant is gelegen tegenover de faculteit geschiedenis van de universiteit van Santiago de Compostela. Het is een komen en gaan van studenten. Voor trendwatchers een lust voor het oog. Na het eten loop ik al bellend met Alice door Santiago. Alice heeft telefonisch kontakt gehad met Ineke. Ineke informeert bij Alice, of ik met spandoeken wordt opgewacht op Eindhoven Airport!! Alice heeft geen plannen in die richting, maar wat anderen in gedachte hebben weet ze dus uiteraard niet. Nic en ik genieten van onze laatste ogenblikken in Santiago de Compostela op het plein voor de kathedraal en we lopen vervolgens richting pension. Nic kiest voor een gezellig terras waar het één en ander te zien is (mensen kijken dus). Ik ga voor een volks-/studentencafé. Voor kontakten met de lokale mensen. Mijns inziens veel interessanter. Voordat ik de kroeg induik, loop ik nog wat lokale winkels binnen. Het zijn eye-openers. In het cafeetje, waar ik al enkele avonden kom, heb ik een gesprek met de eigenaresse. Ze maakt op mijn verzoek een foto van mij voor mijn web-log. Ik zet haar vervolgens ook op de foto als herinnering.

Ze heet Montse en sinds 2 maanden een trotse moeder. Het kroegje is erg studentikoos en gezellig!! Ik werk mijn reisverslag bij en beleef verder de Spaanse sferen. Op een gegeven moment komt Montse, de eigenaresse, naar me toe en geeft me als herinnering een Jacobsschelp van café/bar SHABASH. Wie goed doet, wie goed ontmoet, denk ik dan maar!! Het is de laatste avond van mijn Camino de Santiago en met een warm gevoel van geluk en dankbaarheid denk ik aan de achterliggende weken. Ze hebben me gebracht, wat ik me ervan had voorgesteld. De toekomst zal anders zijn met deze geweldige verrijkende ervaring. Ik bel nog even met mijn zoon Niels, dat ik geen San Miguel (bier dus) voor hem zal meebrengen, maar ik maak de afspraak met hem, dat we op termijn samen een San Miguel in Spanje zullen gaan drinken. Samen betekent dan op de fiets!!! Om 24.00 uur ben ik weer in het pension, voor de laatste overnachting in Santiago de Compostela. Morgen fijn weer naar huis. Het is voor mij persoonlijk echt mooi geweest.

Dag 44: Derde volledige dag in Santiago de Compostela.

Dag 44: Zondag 09 september 2007. Temperatuur 20 tot 35 graden Celsius. Ik ben om 05.30 uur klaar wakker. Te vroeg om op te staan, alhoewel, de verleiding om de straat op te gaan om de stad te zien ontwaken is groot. Ik realiseer me terstond dat het zondag is, en dan is er minder bedrijvigheid. Ik besluit te blijven liggen. Rond 08.30 uur staan we op en om omstreeks 09.00 uur genieten van ons ontbijt. Nic bladert één van de vele Spaanse sportkranten door op zoek naar de voor hem o zo belangrijke AEX koersberichten. Helaas voor hem. Na het ontbijt lopen weer richting het oude stadscentrum en de kathedraal etc. Ik ben weer gefascineerd door de diversiteit van mensen, nationaliteiten. Rijk en arm ogend, maar één ding hebben ze gemeen ieder beleeft het einde van zijn Camino met zijn eigen unieke emotie, waar het geluk vanaf straalt.

Ik blijf op het plein, terwijl Nic de kerk inloopt. we maken eigenlijk geen afspraak over de indeling van de rest van de dag. Na drie kwartier is Nic nog steeds niet terug en ik besluit naar de mis te gaan. Deze keer wederom met het zwaaien van het wierooksvat. Een mis met 11 heren (10 priesters en 1 kardinaal uit Chili). De kardinaal telt voor 3 bedenk ik me. Tijdens de dienst zie ik 2 visueel gehandicapten (man en vrouw) in de kerk, die begeleid worden door hun blinde-geleidehond. Een vrouw die bij hen is geeft een mondeling "live-verslag" van wat er allemaal gebeurt. Echter tot mijn zeer grote verbazing, zie ik (het is echt niet te geloven), dat een kerkmedewerker "op een mijns inziens wel zeer (on)gepaste wijze" de 2 gehandicapten sommeert de kerk te verlaten, want honden zijn verboden in de kerk!!!!! Omstanders bemoeien zich met deze gang van zaken. Een Engelsman maakt zich erg boos en zegt, dat zowel mensen als dieren Schepselen Gods zijn. De kerkmedewerker is zeer beslist en kent geen enkel pardon de honden moeten eruit. Diverse omstanders/kerkbezoekers verlaten uit solidariteit evenseens de kerk de kerkmedewerker achterlatend. Duidelijk is dat ook hij zich in deze situatie zeer bezwaard voelt. Na deze ervaring dwaal ik weer door de stad en maak diverse foto's voor deze web-log. Rond 14.00 uur zoek ik een restarant/café/lokaliteit waar ik de Formule 1-race van Monza kan bekijken. Na wat zoeken blijk ik de keuze te hebben uit een Döner-kebab of een wat beter uitziend etablissement. Ik ga voor de laatste met een meer dan uitstekend dagmenu voor 15,00 Euro. Ik maak de afweging of ik het eigenlijk wel kan maken na 6 weken te hebben gezegd, dat ik het zoveel mogelijk low-budget wil houden. Het is de laatste zondag van de Camino, de Formule 1 lonkt, het menu lonkt, dus vooruit maar!!!! Op het moment dat de 2e gang wordt geserveerd staat Nic plotseling uit het niets voor me in het restaurant en wenst me smakelijk eten!!! Ik vraag hem aan te schuiven. Hij neemt hetzelfde menu als ik.

Hij laat het dessert voor wat het is, want het is te koud voor hem, nadat hij ervan gegeten heeft. Kort daarna krijgt hij last van zijn maag/darmen en even na 16.00 uur lopen we weer samen door Santiago. Het valt me op , dat de stad elke keer weer een andere sfeer uitademt, die je op een of andere manier aanspreekt. De pelgrims blijven komen. Op een schaduwrijk plaatsje spreek ik 2 dames uit Tsjechië. Ze maken een busreis vanuit Tsjechië naar Lourdes, lopen vervolgens de laatste 200 kilometer van de Camino in 8 dagen en zetten dan hun busreis voort naar Fatima in Portugal. Nic is ondertussen weer aan de wandel gegaan, teminste ik zie hem niet meer. Na 20 minuten meldt hij zich weer om te zeggen, dat hij terug gaat naar het pension, omdat hij zich niet lekker voelt. Hij heeft nog last van maag en darmen als gevolg van het dessert. Ik zoek een wat rustiger plekje op om met Alice te bellen. Het is fijn om te horen dat het goed gaat met haar, maar het is prettiger te realiseren, dat we elkaar over 48 uur, na 6,5 week, weer zullen zien. Langzaam loop ik weg uit het centrum, richting wijk waar het pension is.

Onderweg ontdek ik nog een internationaal biercafé waar ook veel pelgrims elkaar ontmoeten. Erg gezellige sfeer, jammer dat Nic er niet bij is. Ik blijf er een uurtje. Te gekke ervaring weer. Vervolgens naar het pension. Nic slaapt reeds.

Dag 43: Tweede volledige dag in Santiago de Compostela.

Dag 43: Zaterdag 08 september 2007. Temperatuur 20 tot 35 graden Celsius. Om 06.45 uur ben ik wakker en blijf in bed liggen, want ik weet dat Nic wil uitslapen en als ik op sta wordt hij wakker van mijn "gerommel". Om 08.30 ur staan we op, douchen en gaan op weg naar het oude centrum van de stad. Onderweg doen we zoals gewoonlijk een ontbijtje in één van de vele pandaria's (=bakkerswinkel annex lunchroom) die de stad rijk is. Tegen 10.45 uur zijn we in kathedraal. We hebben geluk, dat er vandaag tijdens de mis van 12.00 uur met het wierooksvat gezwaaid gaat worden. ("kassa weer 300 Euro"). Aan één van de kerkbedienden vraag ik of je overal mag gaan zitten!? (in deze zeer commerciële bedoening!!). Ik begrijp van hem dat je mag gaan zitten waar je wilt, er zijn geen gereserveerde plaatsen. Ik vind een plaats in de rechter zijbeuk van de kerk. Vooraan nog wel!!! Geweldig, ik heb geluk en ik grap tegen Nic, wellicht de hand van Jacobus. Nic loopt nog wat rond en schuift later aan op een door mij "gereserveerde plaats voor hem". Even later gaat een Braziliaanse vrouw naast me zitten. Uit het gesprek wat vervolgens plaats vindt, maak ik op, dat de vrouw vorig jaar de Camino had gelopen en door omstandigheden en de kerkdienst met het wierooksvat zwaaien had gemist. (geen betalende perlgrims misschien!!??). Dit jaar is ze speciaal uit Brazilië overgekomen om het voor haar ultieme moment mee te maken. Heel speciaal voor haar dus, maar wel heel bijzonder. Apostel Jacobus heeft dus een flinke aantrekkingskracht op mensen. In afwachting van de mis laat ik me gaan in de sfeer die in de kathedraal leeft. Veel pelgrims schuifelen voorbij. Alle soorten mensen, van alle nationaliteiten, gehandicapt of niet, dun en dik, mooi en lelijk, donker of blank, maar allen met hun eigen verhaal.

De mis is er één met 13 heren (priesters). Er wordt Spaans , Catalaans, Engels, Duits, Italiaans, Frans en Hongaars gesproken. Internationaal dus. De kerk blijkt uit te puilen als ik echt eens goed rond kijk. Na de zegening wordt er dan daadwerkelijk met het wierooksvat gezwaaid. Het is zeer spectaculair.

De Braziliaanse vrouw naast me pakt mijn hand en mompelt zacht in het Engels: "Thank you, stranger!" De tranen staan in haar ogen. Ik kijk haar aan en lach als de welbekende boer met kiespijn. Het is een zeer vreemde gewaarwording en ik weet met de situatie even geen raad, maar tegelijkertijd een heel mooie ervaring dus!!! Zeer bijzonder dus!!! De hele "zwaaipartij" duurt slechts 10 minuten. Daarna foto's met de betalenden (VIP-treatment dus). Na de dienst is de kathedraal in een mum van tijd leeg. Het centrum van de oude stad Santiago stroomt vol danwel voller. De terrassen vullen zich. Wij doen er driftig aan mee en gaan vervolgens eten bij het restaurantje Carpe Diem, waar we enkele dagen gelegen ook gegeten hebben. Nic en ik praten over de dingen van alle dag. We blijken echt verschillende inzichten te hebben, maar in pincipe denken we over het algemeen hetzelfde, maar dan ook echt vanuit een andere maatschappelijke invalshoek zoals, milieu, opvoeding, opvatting en vooral beleving. Kortom de mens is gelijk maar toch uniek!! Na het eten gaan we elk ons eigen weg. We geven elkaar de ruimte. Nog 75 uur en we zijn in Eindhoven. We tellen beiden af!! Vandaag zijn we precies 6 weken samen onderweg!!

"Armoede" en "Eenzaamheid".

Gedurende de momenten, dat ik door de stad dwaal, op diverse momenten, zie ik ook de armoede en eenzaamheid van mensen in de vorm van passief, maar ook aktief bedelen bij de kerken en op openbare plaatsen. Mensen die zich op één of andere wijze uitzonderlijk kleden, uitdossen en zich ook als zodanig gedragen. Ze hebben wel of geen dieren (honden/katten of vogels) bij zich. Ze laten zich fotograferen en vragen/bedelen vervolgens om geld. Overdag liggen de zwervers in de parken in de schaduw en 's nachts in slaapzakken tussen lege bierblikken/-flessen en/of wijnflessen. Hun honden zijn waaks. Oude mannen en vrouwen zie je doorlopend scharrelen in vuilnisbakken op zoek naar eetbare restanten van de luxe weggooimaatschappij. Het manifesteert zich niet alleen in Santiago, maar ik heb het ook gezien in Geraardsbergen en Doornik in België, in Noyon, Chârtres, Tours en (heel veel) in Lourdes in Frankrijk, maar ook in Logroño, Burgos en Léon in Spanje. Het zijn zowel oude als jonge mensen en ik denk van alle rangen en standen. De levensverhalen, bedenk ik me, van ieder individu op zich, zou een goede drama-documentaire voor de televisie kunnen opleveren. Ik zie, dat er onder hen, naar mijn mening, ook mensen zijn, die onder valse voorwendsels mensen op het verkeerde been zetten en hen op die wijze geld aftroggelen. Toch blijft voor mij als een paal boven water staan, dat er in de huidige maatschappij veel armoede is, maar vooral veel eenzaamheid!! Mensen lijken gelukkig, maar of ze het daadwerkelijk zijn, is en blijft de vraag!!

Intens geluk en voldoening.

Om 18.30 uur ben ik weer terug op het plein voor de kathedraal. Groepen lopers/fietsers, individuele lopers/fietsers bereiken hun doel, maken hun droom waar. Ze bereiken Santiago de Compostela. Sommigen, zowel mannen als vrouwen, hebben zich kaal geschoren. Gezinnen met kleine kinderen op hun rug. Bijna iedereen huilt van geluk als uiting, dat ze "het", hun "missie", hun "doel" bereikt hebben. De tijd, die ik individueel heb doorgebracht in Santiago de Compostela, zal ik blijven koesteren. Als het me gegeven is, wil ik de Camino nogmaals doen. Het is een geweldige ervaring. Ik begrijp nu pas wat het "Santiago-virus" is. 1 Camino doen is leren; 2 Camino's doen is weten; en 3 Camino's doen is 100% genieten. Er zijn 4 Camino's zeggen ze: De tocht naar Santiago; De tocht naar Rome; en De tocht naar Jerusalem. De 4e tocht is als je de 3 voorgaande tochten hebt gedaan!! Tijdens één van mijn dwaaltochten door Santiago kom ik langs het bureau van politie. Ik trek de stoute schoenen aan en ga doodleuk om een stempel vragen. Door de dienstdoende politieman wordt vriendelijk duidelijk gemaakt, dat er geen stempels aan pelgrims worden gegeven. (Heel begrijpelijk dus, want er komen meer dan een 1.000.000 pelgrims/toeristen per jaar naar Compostela). Ik vertel de goede man dat ik een collega uit Nederland ben, maar ook een pelgrim ben, die helemaal op de fiets naar Spanje is gefietst. Dat verandert de zaak plotseling en ik krijg een complete tour door het politiebureau!!! Maar belangrijker is: Ik krijg de verboden stempel!!!! (voor wat het waard is, maar ik heb hem). Om 20.45 uur ben ik in het pension terug, Nic is er niet. Ik wacht nog een kwartier en ga dan wat eten. Om 22.00 uur is er voetbal op televisie. Ik kijk wel of ik ga kijken naar de wedstrijd Spanje-IJsland. Kan wel een leuk doelpuntenfestijn worden misschien. Ik zie wel. Nog even met Alice gebeld. Alles gaat goed naar omstandigheden, maar we missen elkaar toch wel. Binnen 72 uur ben ik thuis en daarmee nemen we afscheid van elkaar. We kijken er beiden naar uit. Rond 22.15 uur is Nic er ook. Ik trakteer hem op bier wat ik gekocht heb. We kijken samen naar de voetbalwedstrijd, uitslag 1-1, en we gaan vervolgens om even na middernacht naar bed.